Nhiều người cứ nghĩ là Trần Thủ Độ gian hùng, 1 tay gây dựng lên nhà Trần, nhưng không phải thế. Vai trò rất lớn là bà vợ ông, Trần Thị Dung (tên có thể không chính thức), sau được phong là Linh từ quốc mẫu. Bà này được sử sách chính thống ca ngợi hết lời vì có công đánh quân Nguyên.
Bà Dung nguyên là hoàng hậu, vợ vua Lý Huệ Tông, ông này đụt, nên bà Dung mới thông dâm được với EM HỌ MÌNH (con chú ruột) là Trần Thủ Độ. Huệ Tông bị Thủ Độ ép nhường ngôi cho con gái là Chiêu Thánh, thành Lý Chiêu Hoàng. Rồi Chiêu Hoàng lại bị ép nhường ngôi cho Trần Cảnh, thành Trần Thái Tông. Hai vua này đều là trẻ trâu, vị thành niên. Huệ Tông sau khi mất ngôi thì xuất gia làm sư, rồi tự tử vì sợ Thủ Độ giết.
Chiêu Thánh vì chậm có con nên bị phế, gả cho Lê Phụ Trần, 1 vị tướng. Sau đó bà lại có con! Chị ruột bà là Thuận Thiên công chúa, lúc đó và vợ Trần Liễu, anh ruột Trần Cảnh, đang có mang 2 tháng, bị dí làm hoàng hậu thay em. Vì thế nên mới có mối hận giữa Trần Liễu và Trần Cảnh. Liễu cay, đem quân đánh, mà thua nên rắp tâm nuôi dạy con là Quốc Tuấn để mưu làm phản.
Điều đáng nói và ít người để ý là bà Dung chính là mẹ đẻ của cả Thuận Thiên lẫn Chiêu Thánh công chúa. Tức là bà mẹ, đang là hoàng hậu, thì thông dâm với em con chú ruột, sau đó lấy luôn làm chồng và cùng chồng (Thủ Độ) gả bán 2 con gái riêng cho con trai của anh ruột mình (Trần Thừa). Hôn nhân cận huyết Dung – Độ là mở màn cho 1 chuỗi hôn nhân cận huyết sau đó của hoàng tộc nhà Trần.
Sau đó, con gái Trần Liễu là Thiên Cảm lại lấy con trai Trần Cảnh là Trần Hoảng (Thánh Tông). Tức là chị lấy em họ con chú, đẻ ra Trần Khâm là vua Nhân Tông.
Ngược lại, Trần Quốc Tuấn, là con Trần Liễu, lại lén thông dâm với em con chú ruột (Trần Cảnh – Thái Tông) là công chúa Thiên Thành. Công chúa này đã có kế hoạch gả cho người khác, nên ông Tuấn nhân đêm hôm mới mò tới chịch 1 nhát đánh dấu, thế là lấy được vợ!
Chưa hết, Thiên Thụy công chúa là con vua Thánh Tông, cũng được gả cho Trần Quốc Nghiễn, là con Quốc Tuấn. Tức là cháu nội Trần Liễu lấy cháu nội Trần Cảnh.
Mình mới soi mấy đời vua và khanh tướng đầu nhà Trần, có công lao to nhất về chống ngoại xâm. Các vua sau thì chả để ý nữa, nhưng chắc vẫn theo truyền thống hôn nhân cận huyết đó.
Ông Tuấn sau được SGK ca ngợi là gác thù nhà để đền nợ nước, chống ngoại xâm, tức là không làm phản. Nhưng mà xét mối quan hệ 2 nhà Thừa – Cảnh lấy nhau lẫn lộn chồng chéo như vậy thì làm phản thế nào nổi?!
Theo khoa học hiện đại thì hôn nhân cận huyết, trực hệ cỡ 3 đời liên tục như thế thì con cháu không thành quái thai là may.
Hôn nhận dạng này chỉ có triều Trần mới có. Đến thời nhà Nguyễn thì thành đại kỵ, con cháu họ Nguyễn Phúc, Tôn Thất, Tôn Nữ còn chẳng được lấy nhau, dù cách hàng chục đời (về luật và khoa học là không sao).
SGK tô hồng nhà Trần, nhưng lẽ ra cũng phải đả động chút đến vấn đề này, vì nó trái đạo lý thời phong kiến cũng như trái khoa học.
Dương Quốc Chính